کد مطلب:26551 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

آيه به غير از شيعه و سنّي، فرقه هاي اسلامي ديگر هم داريم؟

بعد از رحلت پيامبر اسلام(ص) مسلمانان در امر حكومت دچار تفرقه شدند. گروهي مي گفتند: منصب امامت از طريق نصب الهي است و پيامبر(ص) به دستور خداوند، علي بن ابي طالب(ع) را براي تصدي مقام امامت و زعامت مسلمانان به مردم معرفي كرده است. اين گروه را شيعه و مخالفان را سني گويند.

بنابراين همة فرقه هاي اسلامي به اين دو شاخة بزرگ ختم مي شوند، ليكن اعتقادات ديگري وجود دارد كه با توجه به آن نمي توان به صورت قاطع به اين سؤال پاسخ گفت.

توضيح: اهل سنت چند معنا دارد:

1- در مقابل شيعه؛ يعني كسي بگويد كه در مورد امامت و خلافت، نصي از كتاب و سنت وارد نشده و تعيين خليفة پيامبر و پيشوايي مسلمانان پس از پيامبر به انتخاب مسلمانان واگذار شده است. اين معنا بر همة فرقه هاي اسلامي غير از شيعه منطبق است. بنابراين معنا غير از شيعه و سني، فرقه يا فرقه هاي اسلامي ديگر وجود ندارد.

2- در مقابل اهل بدعت؛ سني، يعني كسي كه در دين بدعت گزار نيست.

واژة سني اگر به اين معنا به كار رود، غالباً با كلمة جماعت همراه است (اهل سنت و جماعت). اين معنا نزد اشاعر ه و ماتريديه رايج است. آن دو خود را اهل سنت و جماعت، ديگران، يعني قدريه، معتزله، خوارج و شيعه را اهل بدعت مي دانند.

بغدادي مي گويد: هر كه به حدوث عالَم، يگانگي خدا و صفات جمال و جلال او، نوبت پيامبر اسلام(ص) و عموميت و خاتميت نبوت وش ريعت او و قرآن ايمان داشته باشد و كعبه را قبلة مسلمانان بداند و بدعتي در دين ايجاد نكند، سني است. طبق اين تعريف همه، حتي شيعيان سني هستند، و تنها مجسّمه و مشبّه سني نيستند.8

3- در مقابل تأويل گرايان؛ اخذ به ظواهر آيات و روايات و به كار نگرفت تأويل حتي در موارد متشابهات كتاب و سنت. بنابراين كساني كه در آيات و روايات متشابه دست به تأيل مي زنند، اهل تأويلند، نه اهل سنت. بنابراين اهل سنت، تنها شامل اهل حديث، حنابله و سلقيه مي شود.9

4- اعتقاد به افضليت شيخين(ابوبكر و عمر) و محبت ختنين، محبت دو داماد پيامبر؛ يعني عثمان و علي.10

5- در عضر حاضر اهل سنت به چهار مذهب فقهي (حنفي، حنبلي، شافعي و مالكي) و در مذهب كلامي دو فرقة ماتريدي و اشعري، نيز به سلفيه اطلاق مي شود.11

بنابر آنچه بيان شد، پاسخ سؤال اين است كه: طبق تعريف اوّل غير از شيعه و سني، فرقة اسلامي ديگري وجود ندارد ولي طبق تعاريف ديگر وجود دارد.

8 الفَرقْ بين الفِرَق، ص 318 - 322.

9 اصول السنه، ص 43.

10 شرح عقايد نسفيه، ص 108.

11 فرق و مذاهب كلامي، رباني گلپايگاني، ص 165 - 167.